Goed, Je hebt je verhaal geschreven.
Je tekeningen gemaakt.
Je hebt mensen zo gek gekregen om tijdens een weergaloze pre-orderweek je boekjes vooruit te bestellen.
Het is je zelfs gelukt om afscheid te nemen van je werk en het naar de printer te sturen.
En ja verdomd, er is een hele doos (of twee) met boekjes op je deurmat geland.
In je handen hou je het resultaat van maanden zwoegen.
Je strip is af.
Nu kun je eindelijk neerploffen op je versleten bank en de tijd nemen om dat boek over de geschiedenis van het postmodernisme dat al zo’n tijd op je nachtkastje ligt tot je te nemen toch?
Sorry zelfstandig stripmakertje maar neen.
Nu is het tijd voor de logistiek.

Logistieke perikelen

Omdat het zo vaak gaat over het maakproces, of juist over de marketing van strips (of welke kunst dan ook) leek het mij eens goed om het ondergeschoven kindje van het creatieve proces onder de aandacht te brengen. De wereld van de enveloppe bulk signeersessies, stapels, nog meer stapels, routes en fietstochten. Kortom alles dat komt kijken bij je comic daar krijgen waar hij uiteindelijk thuis hoort, in de handen van je lezers.
Welkom in de wereld van De Lijn logistiek!
Hieronder beschrijf ik kort de verschillende stappen die ik doorloop om De Lijn bij jou op de deurmat te doen belanden.

Vooraf: Fordistisch stappen scheiden

Een van de belangrijkste dingen die ik doe is mijn proces opknippen in verschillende sub stappen. Dat geldt voor de manier waarop ik mijn strips maak, maar zeker ook als ik voor de opgave sta zo’n honderd orders te verwerken. Ik snap dat dit niet voor iedereen is, dat sommige mensen gewoon iedere order een voor een willen verzamelen, de envelop schrijven, de boekjes signeren, die envelop wegbrengen en dan pas verder gaan aan de volgende. Mij geeft zoiets een tergend gevoel van inefficiëntie dat knaagt aan de grondvesten van mijn ziel. Als een verstrooide Ford richt ik op die manier mijn lopende band in voor optimale productie. Ter indicatie geef ik bij alle stappen ook even aan hoeveel tijd het me ongeveer heeft gekost.

Stap 1 – Signeren

Meer dan de helft van de Lijn-fans die vooruit hebben besteld, koos ervoor om De Lijn extra te steunen door een gesigneerd exemplaar te bestellen. Dat betekent de dat ik zo’n 70 boekjes moest signeren als een echte Fordist knip ik ook dit op in een aantal stappen:

1. Snelle potlood schets.
2. Rodemarker.
3. Zwarte stift.

Inderdaad, dat betekent dat ik op een gegeven moment 70 boekjes heb liggen met alleen maar rode strepen erin. Voelt misschien een beetje onaf voor de dwangmatige persoonlijkheden onder ons, maar het scheelt domweg 70 keer rode stift pakken, 70 keer dop eraf halen, 70 keer dop er weer op doen, 70 keer stift weer wegleggen. Kortom acht seconden (ja ik heb het getimed) per boekje. Dat is bij elkaar toch een minuut of tien die je uitspaart in totaal.
Natuurlijk is dat de winst niet, maar zoals ik al zei, ik bouw graag lopende bandjes.
Merk op dat ik nog geen namen bij de tekeningen zet (een gesigneerd exemplaar heeft ook altijd een opdracht a la “voor Henk”), dat komt later.
Nu heb ik dus alle items gesigneerd en ongesigneerd gepareerd, dus kunnen we door naar de volgende stap: enveloppen

Totaaltijd voor deze stap: 4 tot 5 uur.

Stap 2 – Enveloppen

In totaal moeten we zo’n 100 orders verzenden.
Dus dat betekent 100 enveloppen waar hun adres op moet. Vooralsnog schrijf ik die allemaal met de hand. Dat is niet ideaal, zeker als je al kramp hebt van het signeren, en ik onderzoek de mogelijkheden van etiketten, maar voor nu vind ik het ook wel een fijne manier om iedere besteller even ‘door mijn handen’ te laten gaan. Ford zou het hier zeker niet mee eens zijn, maar het is voor mij de moment om stil te staan bij al deze mensen.
Dit is een levend persoon.
Iemand die de moeite heeft genomen om de lijn te bestellen.
Het is een kort moment van dankbaarheid waardoor ik mezelf behoed voor depressie en burn-out
Heel belangrijk bij het preppen van de enveloppen is dat ik kijk hoe groot de bestelling is. Is het één boekje, of juist De Lijn #01 t/m #04, het Zo zout, Zo Zoet album en het hele berg Haesjagers. Je zult begrijpen dat ik voor het laatste een iets grotere envelop nodig heb.
Die enveloppen schrijven is na het signeren de grootste bulk van het werk. Je denkt “ach 100 adressen, dat lukt me wel in een uurtje” (eigenlijk denk ik dat bij aanvang van alles), maar al met al ben je hier wel een goede drie uur mee bezig. Constante angst in deze stap is dat ik per ongeluk iemand oversla, dus ik zit hier veel te checken en te dubbel checken.

Ook niet onbelangrijk is om de adressen te schrijven in de volgorde waarin je straks in stap drie de bestellingen gaat verzamelen.

Totaaltijd: Drie uur

Stap 3 Bestellingen

Nu zit je in een huiskamer gevuld met enveloppen waar als het goed is ook noghet juiste adres op staat. Dan is het nu tijd om de bestellingen compleet te maken. De voorbereidingen voor deze fase is als volgt:

• Totaal aantal boekjes dat met deze batch mee moet leg ik links op tafel klaar.
• Op een stoel, ook links, ligt een deel van (in stap 1 geschreven) enveloppen.
• Recht voor me staat mijn laptop met daarin Woocommers (waar alle bestellingen in staan).
• Rechts staat een (nog leeg) salontafeltje waar ik de gevulde enveloppen op kan leggen.

En start!

1. Open in WooCommerce per keer 20 bestellingen. Hier zie je welke klant welke bestelling heeft geplaatst.
2. Pak de juiste boekjes van de juiste stapels.
3. Zitten er signeerde boekjes bij? Pak die van de signeer-stapel (zie je stap 2) en schrijf daar nu de juiste naam en eventueel een korte opdracht bij.
4. Pak een envelop van de ik de stoel, controleer of het adres overeenkomt met dat van de klant enstop alles erin (lastiger dan het klinkt soms).
5. Leg de envelop op het salontafeltje rechts.
6. NB – Envelop nog niet dicht plakken
7. Herhaal tot je door je enveloppen heen bent.

Dit klinkt natuurlijk als een goed geolied systeem, maar uiteraard is dit ook net het moment waarop je erachter komt dat je voor die ene bestelling toch geen envelop had uitgeschreven, of dat je voor die grote bestellingen de enveloppen net op een andere stapel had gelegd dus je vijf minuten in blinde paniek door het huis rent, alles overhoop halend, om er vervolgens achter te komen dat ze op de bank achter je liggen.

Totaaltijd: zo’n twee uur.

Stap 4 Verzenden

Als het goed is heb je nu 100 pakketjes.
Je kunt checken of je alles goed hebt gedaan door te kijken of de stapel met boekjes links van je ook precies op is nu. Zo nee, dan mag je nu in alle enveloppen gaan kijken waar er één of meer boekjes teveel of te weinig zitten.
Nu kunnen de pakketjes – eindelijk – verzonden worden.
Meestal stuur ik alle pakketten in een grote doos naar het verzamelscentrum van PostService.
Zij zijn iets goedkoper dan reguliere bezorging per PostNL, maar het duurt wel iets langer en je moet zorgen dat ze je batch op een specifieke dag binnen hebben. Als ze het bijvoorbeeld niet op dinsdag hebben, gaat het pas weer donderdag mee en wordt het bezorgmoment al gauw een week later. Daarom zit er voor mijn gevoel altijd een soort haast achter.

Voor deze batch had ik het idee om zelf ook een deel van de bezorging te doen, dus moet ik zorgen dat de juiste enveloppen naar PostService gaan. Alles dat niet in de doos zit zou ik zelf moeten bezorgen, dus als daar per ongelukken bestelling voor Groningen bij zitten, wordt dat een flinke fietstocht. Die hele doos breng ik dan naar een PostNL punt om te versturen naar PostService.

Totaaltijd: een half uur

Stap 5: Bezorgen (optioneel)

Er zijn altijd wel een paar adressen die ik zelf aan doen omdat ze ontzettend dichtbij zijn, of op een van mijn wekelijkse routes naar werk school of zwemles van de kinderen liggen. Maar deze keer leek het me gaaf, leuk en absurd om alle bestellingen in Den Haag en omgeving zelf rond te brengen. Natuurlijk is dat totaal niet echt efficiënt en zou Ford me hier vierkant om uitlachen (hij zou op z’n minst in een zwarte automobile gaan, denk ik).
De kosten die ik ermee bespaar zijn trouwen ook niet echt in verhouding tot de tijd die je bezig bent met het bezorgen, maar aan het voelt ook best stom om iets vanuit Den Haag naar een sorteercentrum in Wageningen te sturen, zodat het vervolgens weer in Den Haag bezorgd kan worden. Maar de belangrijkste reden dat ik het wilde doen is om mezelf de kans te geven dit hoofdstuk af te sluiten voordat ik door kon gaan.
Mijn grote uitdaging blijft om af en toe stil te staan bij hoe gaaf het eigenlijk is dat ik dit mag doen. Dat al deze mensen de lijn willen lezen. Iets dat ik gewoon achter de keukentafel zit te verzinnen. Dus leek het me mooi om de 29 bestellingen uit Den Haag en omgeving zelf rond te brengen.
Nou dat heb ik geweten…

Route

Eén van de lastigste dingen die ik me niet voorzien had, was het uitstippelen van de route.
In Google Maps kun je heel makkelijk extra tussenstops toevoegen… tot 10 stops. Dus uiteindelijk heb ik wel anderhalf uur zitten puzzelen op een goede route. Hier is vast goede software voor beschikbaar, maar ik was al voorbij de onderzoeksfase.
En toen was het fietsen maar.
Het was een heerlijke droge dag.
En het voelde inderdaad super om zelf die pakketjes in de bus te stoppen. Een mooi cadeautje was dat ik hier en daar zelfs een aantal bestellers in levende lijve heb gesproken, sommige die ik nog nooit eerder had gezien of gesproken (Rick, Michiel, Roy, Bauke, jullie zijn te gek!).
Ik zeg het nog één keer, maar het is geweldig om te merken hoe mensen meeleven met dit bizarre project!

Uiteindelijk was het wel wat veel.
Vier uur en meer dan 50 km verder besloot ik tijdens het vallen van de nacht het erbij te laten. Een paar van de Haagse adres heb ik toch maar met de verzendservice meegegeven en een deel van de bestellingen bracht ik een andere dag nog.
Maar het was een toffe ervaring die ik niet had willen missen. En het AD schreef er zelfs een leuk artikeltje over.
Speciale eervolle vermelding voor Striplezer Jeroen die ook een aantal pakketjes bezorgde voor me. Jeroen je bent een held!

Totaaltijd: ruim zes uur.

Reflectie

Dat was zo gedetailleerd als mogelijk het hele logistieke proces rondom De Lijn.
Al met al ben ik hier zo’n 16 uur (twee volle werkdagen) mee bezig geweest.
Dat besef alleen al is erg nuttig voor de volgende keer. Ik merk dat het me soms wat frustreert, omdat je eigenlijk vindt dat dit er niet meer echt bij hoort of zo. Terwijl dit moet je ook gewoon zien als onderdeel van het proces.
Een paar leerpunten:

1. Met het enveloppen schrijven en voorbereiden heb ik nu gewacht tot ik de boekjes binnen had, terwijl daar had ik ook al eerder mee kunnen beginnen.
2. Zelf rondbrengen is (heel) leuk, maar misschien de volgende keer een hoekje van Den Haag kiezen en niet alles doen.
3. Ik merk dat ik erg veel druk voel om die boekjes er zo snel mogelijk uit te willen doen dat geeft wat stress en dat is zonde. Misschien die bestelling nog eerder plaatsen? Of duidelijker communiceren over de bezorgtijd?
4. Dat contact met lezers is wel echt heel leuk! Misschien moet je het nog meer als een soort tour organiseren en dan met mensen afspreken dat ze echt thuis zijn voor een praatje ofzo?
5. Lezers eens vragen of ze nog ideeën hebben.

Dus met oog op het laatste punt, ben ik erg benieuwd of jullie nog ideeën hebben over het nog gaver, leuker of efficiënter maken van het hele logistieke proces!
Laat het weten in het commentaarveld hieronder.

Nu, dan eindelijk, kan ik op de bank gaan zitten en lezen over het postmodernisme en hoe het neoliberalisme van de jaren ’80 daar een perfecte katalysator voor was waar wij nu nog steeds de lasten van dragen.
Of misschien moet ik verder gaan tekenen aan issue vijf…